تأثیر مادة شیمیایی پلی اکریل آمید بر تلفات خاک و نفوذ آب در خاک در روش آبیاری جویچه ای

آبیاری جویچه­ای در اراضی کشاورزی با خاک قابل فرسایش و شیب زیاد باعث فرسایش و تلفات خاک از سطح جویچه­ها و ایجاد مسائلی از قبیل کاهش میزان نفوذ آب می شود. اخیراً محققان کاربرد مادة شیمیایی پلی اکریل آمید (pam) را به صورت محلول در آب جهت کنترل فرسایش و تلفات خاک از جویچه­ها و افزایش نفوذ آب پیشنهاد کرده اند. به منظور بررسی اثر این ماده، آزمایشی با استفاده از آزمون فاکتوریل در طرح بلوک های تصادفی شامل سه جریان ورودی 6/0 ، 8/0 و 0/1 لیتر در ثانیه به جویچه و دو تیمار pam  به ترتیب 5 پی پی ام،  10پی پی ام و تیمار شاهد با سه تکرار در زمینی بدون کشت از مزرعة تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام گرفت. آزمایش­ها در خاک لومی سیلتی در جویچه­هایی به طول 140 و عرض 75/0 متر و با شیب طولی 1 درصد در دو نوبت آبیاری انجام شد که در آبیاری اول تیمار pam اعمال و اثر آن بر میزان تلفات خاک از جویچه بررسی شد و در آبیاری دوم تیمار pam اعمال نگردید و تنها تأثیر تیمار در آبیاری نوبت اول بر فرسایش و تلفات خاک از جویچه،  بررسی شد. تیمار 10پی پی ام اثر مطلوبی از نظر کنترل تلفات خاک و افزایش میزان نفوذ داشته است. در این آزمایش مشخص شد که افزودن pam در آب آبیاری میزان تلفات خاک را از جویچه حدود 78 درصد کاهش و میزان کل نفوذ در جویچه را حدود 46 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش می­دهد. در آبیاری دوم بدون کاربرد تیمار pam  میزان تلفات خاک از جویچه حدود 55 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان می­دهد. نتایج تجزیة و تحلیل آماری تأثیر pam را بر میزان نفوذ و تلفات خاک از جویچه نشان می­دهد به این ترتیب که ترکیب تیمار 10 پی پی ام و جریان ورودی 6/0 لیتر در ثانیه از لحاظ کاهش تلفات خاک از جویچه و ترکیب تیمار10 پی پی ام و جریان ورودی یک لیتر در ثانیه از لحاظ افزایش میزان نفوذ در سطح 5 درصد معنی­دار هستند.